SSR یک عنصر الکترونیکی نیمه هادی است که علامت اختصاری Solid State Relay یا رله حالت جامد است؛ SSR عملکردی مشابه رلههای الکترومکانیکی یا کنتاکتورها دارند، با این تفاوت که هیچ عنصر متحرکی درون آنها وجود ندارد. در واقع این رلهها یک قطعه سوییچ الکترونیکی هستند، که با یک سیگنال کوچک میتوان جریان یا ولتاژ بزرگتر را کنترل کرد.
ساختار ماژول SSR
در SSR دو بخش مدار فرمان و مدار قدرت، توسط یک ایزوله نوری (اپتوکوپلر) از یکدیگر جدا شدهاند و برای سوییچ از نیمه هادیها استفاده میشود. با توجه به اینکه با بالا رفتن دما امکان سوختن رله SSR وجود دارد، برای خنک شدن آن را بر روی یک هیت سینک “Heat Sink” نصب میکنند. مدلهایی که دارای هیت سینک هستند به SSR ساده معروفند.
باید توجه داشت که در جریانهای پایین اجباری به استفاده از هیت سینک نیست. ولی در جریانهای بالا به دلیل تولید حرارت زیاد و سوختن ssr از هیت سینک باید استفاده شود.
مشخصات ظاهری و فنی ماژول SSR مدل SRH1-1420
ماژول SSR دارای محدوده جریان 1 تا 800 آمپر در مدلهای تکفاز و سه فاز هستند. ماژول SSR آتونیکس SRH1-1420 تک فاز بوده و دارای 4 ترمینال است. در ماژولهای SSR سری SRH1 آتونیکس امکان نصب ماژول به صورت ریلی یا تابلویی وجود دارد. SSR مدل SRH1-1420 به صورت ریلی/تابلویی است.
از نظر نوع بار میتوان ماژول SSR را به اهمی، موتوری، DC و AC تقسیم کرد. در انتخاب ماژول SSR باید به نوع بار دقت داشت و رله مناسب بار را انتخاب کرد.
انواع ماژول SSR از نظر نوع کلیدزنی
Zero Crossing Switching کلید زنی در صفر
این نوع از ماژولهای ssr، زمانی که ولتاژ به صفر میرسد، روشن یا خاموش میشوند و عملیات سوییچ انجام میشود. مزیت رله Zero Crossing Switching این است که از ایجاد نویز جلوگیری میکند و باعث میشوند که رله آسیب نبیند. این رلهها برای بارهای خازنی، مقاومتی و سلفی قابل استفاده هستند.
ماژول SSR آتونیکس SRH1-1420 از نوع Zero Crossing Switching است.
Instant-ON (Random Switching) عمل در لحظه دریافت فرمان
رله Random Switching همانطور که از نامشان پیداست، در لحطه تحریک روشن میشوند و به محض قطع تحریک، خاموش میشوند. رله Instant-ON برای بارهای سلفی مناسب هستند. ضمنا از این رله SSR برای کنترل فاز هم میتوان استفاده کرد. باید دقت داشت که عملکرد در این حالت (Random switching) منجر به ایجاد امواج الکترومغناطیسی در محیط میگردد.
Peak Switching کلیدزنی در پیک
این رلهها، زمانی که ولتاژ در بالاترین حد ممکن قرار دارد، عملیات کلید زنی را انجام میدهند. از این رلهها در بارهای سلفی با سیم پیچ های هسته آهنین (انواع موتورها) استفاده میشود. این نوع کلید زنی کاربردهای خاص دارد و امروزه کمتر استفاده میشود.
Analog Switching کلیدزنی آنالوگ
ماژول SSR آنالوگ دارای تحریک (ورودی) آنالوگ بوده که معمولا رنج (20-4) میلی آمپر یا (10-0) ولت میباشد. از این ماژول SSR در انواع کنترل کنندههای سرعت موتور و همچنین در کنترل دمای کورهها و المنتها استفاده میکنند. از SSR Analog Switching میتوان برای کنترل فاز نیز استفاده نمود. به طور کلی رله الکترونیکی آنالوگ در بارهای خازنی، مقاومتی و سلفی قابل استفاده است. آنچه در مورد اس اس آر های آنالوگ حائز اهمیت است این است که خروجی اس اس آر بر اساس تابع خطی از ورودی تغییر میکند.
ورودی ماژول SSR آتونیکس SRH1-1420 مقدار VDC (4-30) است.
نکات مهم در هنگام خرید ماژول SSR:
1- نوع ورودی و خروجی ماژول SSR
2- رنج ولتاژ و جریان خروجی
3- توجه به نوع بار (موتوری، اهمی ، AC، DC و …)
4- تعداد فاز
5- انتخاب هیت سینک مناسب
6- انتخاب فیوز مناسب
مزایای ماژول SSR
سرعت قطع و وصل بسیار بالا نسبت به مدلهای الکترومکانیکی
عدم ایجاد جرقه هنگام سوییچینگ
مناسب برای استفاده در محلهایی که امکان انفجار و احتراق وجود دارد.
طول عمر بالا (به دلیل نداشتن قطعه مکانیکی)
مقاومت بالا در برابر لرزش و ضربه
عملکرد بدون صدا
ابعاد بسیار کوچک
طراحی متنوع برای مدارهای AC / DC
نکته مهم در رابطه با ماژول SSR و کنتاکتور
یک ماژول SSR یا کنتاکتور را میتوان برای قطع و وصل یک مدار AC و یا حتی DC (البته با رعایت برخی نکات) استفاده کرد. ولی از آنجا که ماژول SSR از المانهای نیمه هادی تشکیل شده، نمیتوان از SSR نوع AC برای بار DC استفاده کرد.
تنوع ماژول SSR بسیار زیاد است و با ویژگیهای کاربردی مختلف ساخته میشوند. جایگزین کردن یک ماژول SSR با SSR دیگر نیازمند بررسی و کارشناسی دقیق است. مهندسان فروش برق و صنعت بینالملل نماینده فروش محصولات آتونیکس در ایران آماده ارائه خدمات مشاوره، فروش و توزیع تجهیزات اتوماسیون صنعتی Autonics در ایران میباشد. جهت مشاوره و خرید با مشاورین فروش این مجموعه تماس حاصل فرمائید.