سنسور فشار نسبی اتک Atek سری BCT-110
تعریف فشار
فشار کمیتی است که به صورت نیرو بر سطح تعریف میشود. یکاهای مختلفی برای اندازهگیری فشار وجود دارند؛ مانند: پاسکال، اتمسفر، میلیمتر جیوه، متر آب و … . روشهای گوناگونی برای اندازهگیری فشار به کار میروند. فشار همیشه با عوامل دیگری مانند ارتفاع و دما در ارتباط است. (فشار یک اتمسفر برابر است با KPa325/101 یا psi7/14 در سطح دریا نسبت به خلاء)
در ادامه با انواع سنسور فشار و روشهای سنجش فشار بیشتر آشنا میشوید.
سنسور فشار “Pressure Transmitter” چیست؟
سنسور فشار در اغلب موارد برای اندازهگیری فشار مایعات و گازها به کار میرود. عموما سنسورهای فشار کاربرد گستردهای در صنعت دارند. نامهای دیگر سنسور فشار، ترانسمیتر (ترنسمیتر) فشار، نشاندهنده فشار و مبدل فشار است. زیرا فشار را به یک سیگنال الکتریکی تبدیل میکند.
1. ساختار ترانسمیتر فشار
ترانسميتر فشار از سه قسمت اصلی تقويت كننده، ترانسديوسر (مبدل) و حس كننده ساخته شدهاند. ترانسميترها “transmitter” در دو نوع نيوماتيكی و الكتريكی تولید میشوند. خروجی ترانسميترهای الكتريكی معمولا بين ۴ تا ۲۰ ميلی آمپر است و ترانسميترهای نيوماتيكی (یا پنوماتیکی) بين ۳ تا ۱۵ psi برحسب تغييرات كميت ورودی میتواند تغيير كند. قسمتهای مبدل “Transducer” و تقويتكننده برای انواع ترانسميترها یکسان است و برای كميتهای مختلف تنها قسمت حسكننده تفاوت دارد.
2. انواع خروجیهای ترانسمیتر فشار
خروجی سنسورهای فشار میتواند به صورت ولتاژ یا جریان آنالوگ باشد. مهمترین خروجیهای آنالوگ (20-4) میلی آمپر و (10-0) ولت هستند. در بعضی سنسورها که به پرشر سوئیچ ” Pressure switch ” هم معروف هستند خروجی به صورت رله بوده که در این سنسورها در صورتی که فشار به حد معینی برسد خروجی رله فعال میشود. در برخی سنسورهای فشار خروجی به هردو صورت آنالوگ و رله بوده که باعث افزایش قیمت این ترانسمیترها میگردد. انواعی از ترانسمیترهای فشار نیز وجود دارند که خروجی را به صورت ترانزیستوری NPN یا PNP تولید میکنند.
در سنسور فشار اتک Atek BCT-110-10B-A-G1/4 خروجی سنسور (20-4) میلی آمپر است.
با توجه به نیاز روز افزون کنترل و مشاهده فرآیندها با کامپیوتر و رکورد اطلاعات، شرکتهای سازنده، قابلیت ارسال اطلاعات ترنسمیتر فشار توسط پروتکلهای مختلف را فراهم ساختهاند. در زمان خرید باید وجود یا عدم وجود این قابلیت ارسال اطلاعات را در کاتالوگ مد نظر داشته باشیم. از معروفترین پروتکلهای صنعتی Modbus RS485 میباشد.
انواع سنسورهای فشار
سنسورهای فشار آنالوگ
کاربرد این سنسورها در صنعت بسیار زیاد و دقت آن نسبت به سایر سنسورها بالاتر است. در نتیجه قیمت بالاتری نیز دارد. این سنسورها میتوانند فشارهای بسیار پایین در حد چند میلیآمپر [میلی بار] را حس کرده و در خروجی خود آن را نمایش میدهند.
سنسورهای فشار دیجیتال
این سنسورها فقط وجود یا عدم وجود فشار را نشان میدهد. در واقع به صورت صفر و یک عمل میکند. خروجی این نوع سنسورها به صورت رله، خروجی NPN یا PNP میباشد و نسبت به سنسورهای دارای خروجی آنالوگ قیمت پایینتری دارند. لازم به ذکر است منظور از سنسور فشار دیجیتال در نامگذاری این نوع سنسورها وجود نمایشکر دیجیتال نیست بلکه منظور دیجیتال بودن خروجی سنسور میباشد.
سنسورهای فشار عقربهای
سنسورهای فشار عقربهای دارای مکانیزمی هستند که فشار ورودی به سنسور باعث انحراف عقربه میشود و هیچ واسطهای برای تبدیل وجود ندارد. در صورتی که در دو مدل قبلی معرفی شده نیاز به تغذیه، هم برای فعال شدن مدار الکتریکی و هم ایجاد خروجی سنسور نیاز است. سنسور فشار عقربهای کاملا مکانیکی و پنوماتیکی است و نیازی به تغذیه ندارد.
هر یک از سنسورهای آنالوگ، دیجیتال و عقربهای در قسمتهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرند.
سنسورهای فشار بر چه اساسی دستهبندی میشوند؟
سنسورهای فشار بر اساس نوع فشار اندازهگیری، بازه اندازهگیری، بازه دمای عملکرد، تکنولوژی، خروجی و کاربردشان دستهبندی میشوند. مهمترین و رایجترین دستهبندی، بر اساس فشار مورد اندازهگیری و خروجی دستگاه است.
انواع روشهای اندازهگیری فشار
در حالت کلی سه روش برای اندازه گیری فشار وجود دارد.
1- اندازهگیری مطلق: در این روش فشار سنجیده شده نسبت به فشار صفر مطلق (که همان فشار خلاء در فضا می باشد) سنجیده میشود. سنسور مطلق در صنعت کمتر استفاده میشود و سنسورهای نسبی (گیج) بیشتر کاربرد دارند.
2-اندازه گیری نسبی یا گیج: در این روش فشار اندازه گیری شده نسبت به فشار محیط است. بنابراین تغییر در آب و هوا و فشار جوی موجب تغییر در فشار محیط شده و به تبع آن فشار اندازهگیری تغییر میکند. در این روش اندازهگیری فشار محاسبه شده میتواند حتی منفی نیز باشد. معمولا در سنسورهای نسبی، فشار نسبت به فشار متوسط هوا در سطح دریا اندازهگیری میشود. مقدار فشار متوسط هوا در سطح دریا 1013.25 میلی بار است که به عنوان مبنا انتخاب میشود. فشار بیشتر از سطح مبنا فشار مثبت و کمتر از آن فشار منفی است.
سنسور فشار اتک Atek BCT-110-10B-A-G1/4 در دسته سنسور فشار نسبی قرار میگیرد.
برای درک بهتر با ذکر یک مثال روش نسبی را توضیح میدهیم. فکر کنید مخزنی داریم که میخواهیم فشار آن را با یک سنسور که به روش نسبی کار میکند اندازهگیری کنیم. برای درک بهتر از یک سنسور مطلق نیز استفاده میکنیم. اگر فشار هوای محیط 1000 میلی بار باشد و فشار مخزن توسط سنسور مطلق عدد 3000 میلی بار باشد، سنسور نسبی عدد 2000 میلی بار را نشان میدهد. حال اگر این مخزن را به محیطی ببریم که فشار آن 950 میلی بار باشد سنسور مطلق همچنان عدد 3000میلی بار را نشان داده و این درحالی است که سنسور نسبی عدد 2050 میلی بار را نشان خواهد داد.
3- سنجش تفاضلی: در این روش اختلاف فشار بین دو نقطه سنجیده میشود. به عنوان مثال فشار ورودی و خروجی یک مخزن باید کنترل شود تا پروسه تولید در فشار معینی انجام شود. در بسیاری موارد محاسبه فشار مخزن امکانپذیر نیست و فقط میتوان فشار ورودی و خروجی را سنجید.
البته روشها و دستهبندیهای دیگری نیز برای اندازهگیری فشار در مراجع ذکر شده که همگی زیرمجموعه همان سه دسته اصلی میشوند.
انواع کاربرد سنسور فشار
همانطور که گفته شد کاربرد اصلی سنسور فشار (ترانسمیتر فشار) اندازهگیری و نمایش فشار است. اما کاربردهای جانبی دیگری نیز دارد که در جدول زیر قابل مشاهده است.
کاربرد سنسور فشار | مثال کاربردی |
اندازهگیری ارتفاع از سطح دریا | هواپیما، موشک، ماهواره، بالنهای هواشناسی و … |
اندازهگیری جریان | اختلاف فشار بین دو بخش یک تیوب یا مخزن با استفاده از فرمول |
اندازهگیری ارتفاع یا عمق | اندازهگیری مکان جسم غوطه ور در آب (مانند غواصها، زیر دریاییها) یا ارتفاع سطح مایع درون یک مخزن (مانند مایع داخل برج آب) |
تشخیص نشتی | اندازهگیری نشتی مخزن یا سیستم بسته |
اندازهگیری و کنترل فشار در صنعت | اندازه گیری فشار دیگ های صنعتی برای کنترل پخت انواع کمپوت در صنایع غذایی، کنترل فشار برای تولید آلیاژ مخصوص در صنایع متالوژی، کنترل فشار در صنعت قالب سازی |
خطا در سنسور فشار
خطا به معنی تفاوت بین مقدار واقعی فشار و مقدار نشان داده شده است که معمولا به صورت درصد بیان میشود. دقت سنسورهای فشار امروزی در حدود 0.5% است. با توجه به کاتالوگ میتوان از دقت اندازهگیری هر سنسور آگاه شد.
یکی دیگر از ویژگیهای مهم در این سنسورها تکرارپذیری است. تکرارپذیری حداکثر تفاوت بین خواندن خروجی برای فشارهای مکرر تحت شرایط محیطی یکسان است. سنسورهای فشار قابلیت تکرارپذیری در خطای تعریف شده را دارند.
نکات مهم در انتخاب سنسور فشار مناسب
در هنگام انتخاب سنسور فشار باید به موارد زیر توجه داشت:
محدوده فشار قابل اندازهگیری، دقت دستگاه، نوع خروجی، شکل ظاهری سنسور، محیطی که سنسور در آن قرار دارد، موارد حفاظتی و …
همیشه باید عواقب آسیب بیش از حد فشار را به علت خطاهای عملیاتی، خطا در طراحی و یا عدم انسداد دستگاه در حین آزمون فشار و راهاندازی در نظر گرفت.
جنس قطعات استفاده شده در ترانسمیتر فشار بسیار مهم است. زیرا این مواد باید برای سازگاری با مایع یا گاز اندازهگیری شده انتخاب شوند. گاهی لازم است که قطعات در برابر خوردگی مقاوم باشند.
تنوع سنسورهای فشار نسبی بسیار زیاد است و با ویژگیهای کاربردی مختلف ساخته میشوند. جایگزین کردن یک سنسور با سنسور دیگر نیازمند بررسی و کارشناسی دقیق است. مهندسان فروش برق و صنعت بینالملل نماینده فروش محصولات اتک در ایران آماده ارائه خدمات مشاوره، فروش و توزیع تجهیزات اتوماسیون Atek در ایران میباشد. جهت مشاوره و خرید با مشاورین فروش این مجموعه تماس حاصل فرمائید.
لیلا –
title
سنسور فشار نسبی با مطلق چه فرقی دارد؟ کدام بیشتر در صنعت استفاده می شوند؟