رله اس اس آر (SSR) آتونیکس – سری SR1

رله اس اس آر چیست؟

رله اس اس آر یک عنصر الکترونیکی نیمه هادی است. SSR که علامت اختصاری Solid State Relay یا رله حالت جامد است؛ عملکردی مشابه رله‌های الکترومکانیکی یا کنتاکتورها دارند، با این تفاوت که هیچ عنصر متحرکی درون آن‌ها وجود ندارد. در واقع این رله‌ها یک قطعه سوییچ الکترونیکی هستند، که با یک سیگنال کوچک می‌توان جریان یا ولتاژ بزرگتر را کنترل کرد.

ساختار رله اس اس آر

در این رله‌ها 2 بخش مدار فرمان و مدار قدرت، توسط یک ایزوله نوری (اپتوکوپلر) از یکدیگر جدا شده‌اند و برای سوییچ از نیمه هادی‌ها استفاده می‌شود. با توجه به اینکه با بالا رفتن دما امکان سوختن رله وجود دارد، برای خنک شدن آن را بر روی یک هیت سینک "Heat Sink" نصب می‌کنند. مدل‌هایی که دارای هیت سینک هستند به رله اس اس آر ساده معروفند.
باید توجه داشت که در جریان‌های پایین اجباری به استفاده از هیت سینک نیست. ولی در جریان‌های بالا به دلیل تولید حرارت زیاد و سوختن اس اس آر از هیت سینک باید استفاده شود.

رله فیوزدار

در صورت رخ دادن اتصال کوتاه در خروجی SSR ، رله SSR قطعا می‌سوزد. جهت جلوگیری از سوختن رله باید از فیوزهای ذوب سریع "Fast Fuse" با توجه به کاتالوگ استفاده کرد. این فیوز حفاظتی می‌تواند خارج از خود رله یا روی خود رله به صورت کامپکت استفاده شود. مزیت استفاده از رله فیوزدار این است که در صورت بروز اتصال کوتاه در خروجی اس اس آر، فیوز آن می‌سوزد و خود رله آسیب نمی‌بیند.

مشخصات فنی رله اس اس آر

رله اس اس آر دارای محدوده جریان 1 تا 800 آمپر در مدل‌های تک‌فاز و سه فاز هستند. اس اس آر تک فاز دارای 4 ترمینال و SSR سه فاز دارای 8 ترمینال است.

رله اس اس آر آتونیکس SR1-1240 تک فاز است.

از نظر نوع بار می‌توان رله اس اس آر را به اهمی، موتوری، DC و AC تقسیم کرد. در انتخاب SSR باید به نوع بار دقت داشت و رله اس اس آر مناسب بار را انتخاب کرد.

انواع رله اس اس آر از نظر نوع کلیدزنی

Zero Crossing Switching کلید زنی در صفر

این نوع از رله‌های اس اس آر، زمانی که ولتاژ به صفر می‌رسد، روشن یا خاموش می‌شوند و عملیات سوییچ انجام می‌شود. مزیت رله Zero Crossing Switching این است که از ایجاد نویز جلوگیری می‌کند و باعث می‌شوند که رله آسیب نبیند. این رله‌ها برای بار‌های خازنی، مقاومتی و سلفی قابل استفاده هستند.

Instant-ON (Random switching) عمل در لحظه دریافت فرمان

این رله‌ها همانطور که از نامشان پیداست، در لحطه تحریک روشن می‌شوند و به محض قطع تحریک، خاموش می‌شوند. رله Instant-ON برای بارهای سلفی مناسب هستند. ضمنا از این SSR برای کنترل فاز هم می‌توان استفاده کرد. باید دقت داشت که عملکرد در این حالت (Random switching) منجر به ایجاد امواج الکترومغناطیسی در محیط می‌گردد.

Peak Switching کلیدزنی در پیک

این رله‌ها، زمانی که ولتاژ در بالاترین حد ممکن قرار دارد، عملیات کلید زنی را انجام می‌دهند. از این رله‌ها در بار‌های سلفی با سیم پیچ های هسته آهنین (انواع موتورها) استفاده می‌شود. این نوع کلید زنی کاربردهای خاص دارد و امروزه کمتر استفاده می‌شود.

Analog Switching کلیدزنی آنالوگ

SSR آنالوگ دارای تحریک (ورودی) آنالوگ بوده که معمولا رنج (20-4) میلی آمپر یا (10-0) ولت می‌باشد. از این SSR ها در انواع کنترل کننده‌های سرعت موتور و همچنین در کنترل دمای کوره‌ها و المنت‌ها استفاده می‌کنند. از SSR Analog Switching می‌توان برای کنترل فاز نیز استفاده نمود. به طور کلی رله اس اس آر آنالوگ در بارهای خازنی، مقاومتی و سلفی قابل استفاده است. آنچه در مورد اس اس آر های آنالوگ حائز اهمیت است این است که خروجی اس اس آر بر اساس تابع خطی از ورودی تغییر می‌کند.

ورودی رله اس اس آر SR1-1240 آتونیکس VDC (4-30) است.

نکات مهم در هنگام خرید رله اس اس آر:

1- نوع تحریک (ورودی) و خروجی SSR
2- رنج ولتاژ و جریان خروجی
3- توجه به نوع بار (موتوری، اهمی ، AC، DC و ...)
4- تعداد فاز
5- انتخاب هیت سینک مناسب
6- انتخاب فیوز مناسب

مزایای رله اس اس آر

سرعت قطع و وصل بسیار بالا نسبت به مدل‌های الکترومکانیکی
عدم ایجاد جرقه هنگام سوییچینگ
مناسب برای استفاده در محل‌هایی که امکان انفجار و احتراق وجود دارد.
طول عمر بالا (به دلیل نداشتن قطعه مکانیکی)
مقاومت بالا در برابر لرزش و ضربه
عملکرد بدون صدا
ابعاد بسیار کوچک
طراحی متنوع برای مدار‌های AC / DC

نکته مهم در رابطه با رله اس اس آر و کنتاکتور

یک رله اس اس آر یا کنتاکتور را می‌توان برای قطع و وصل یک مدار AC و یا حتی DC (البته با رعایت برخی نکات) استفاده کرد. ولی از آنجا که SSR از المان‌های نیمه هادی تشکیل شده، نمی‌توان از SSR نوع AC برای بار DC استفاده کرد.

تنوع رله اس اس آر بسیار زیاد است و با ویژگی‌های کاربردی مختلف ساخته می‌شوند. جایگزین کردن یک رله با رله اس اس آر دیگر نیازمند بررسی و کارشناسی دقیق است. مهندسان فروش برق و صنعت بین‌الملل نماینده فروش محصولات آتونیکس در ایران آماده ارائه خدمات مشاوره، فروش و توزیع تجهیزات اتوماسیون صنعتی Autonics در ایران می‌باشد. جهت مشاوره و خرید با مشاورین فروش این مجموعه تماس حاصل فرمائید.