فن های سانتریفیوژ یا گریز از مرکز هوا را در جهت عمود بر محور گردش پروانه تخلیه می کنند. به عنوان یک قانون کلی این نوع فن در سیستم های کانال کشی شده با فشار بالا کاربرد دارد. هوای ورودی به موازات محور گردش پروانه وارد فن شده و با حرکت شعاعی به سمت پیرامون پروانه و نوک بالک ها حرکت می کند. همزمان با این حرکت، جریان هوا مقداری انرژی جنبشی دریافت می کند که افزایش فشار استاتیک را همزمان با آهسته شدن حرکت جریان هوا قبل از ورود به مسیر تخلیه را در پی دارد. فن های سانتریفیوژ قابلیت عملکرد در مکان هایی که جریان هوا کثیف و دارای ناخالصی است و یا دارای دمای بالا می باشند را دارند. اما مهمترین ویژگی این فن ها توانایی آنها در غلبه بر افت فشار استاتیک بالا در سیستم های کانال کشی شده می باشد.
این فن ها با توجه به شکل پروانه به انواع زیر طبقه بندی می شوند.
- فوروارد (خم به جلو)
- پروانه شعاعی (رادیال)
- ایر فویل
- بکوارد (خم به عقب)
جدول ۱ – ۱ ویژگی ها و کاربرد هر یک از موارد بالا را به طور خلاصه نمایش می دهد. ذکر این مطلب ضروری است که دسته بندی فن های سانتریفیوژ شامل جزئیاتی بیشتر از آنچه در این جدول آورده شد می باشد. با این حال به دلیل گستره کاربرد و عملکرد در شرایط متفاوت، دسته بندی کلی و اصلی این فن ها به صورت مذکور می باشد.
پروانه | ویژگی ها | کاربرد |
فوروارد شکل شماره ۱ |
انحنای بالک در راستای گردش پروانه است. | عموما در سیستم های گرمایش، تهویه و هواساز کاربرد دارند. |
در مقایسه با سایر فن ها بازدهی کمتر (در حدود ۵۵ تا ۶۵ درصد) و اندازه کوچکتری دارد. | از آنجاییکه دبی خروجی فن به راحتی قابل تنظیم نیست، لذا در مواردی که نیاز به کنترل دقیق دبی وجود دارد مورد استفاده قرار نمی گیرند. | |
سرعت دورانی پایین، نیاز به استحکام بالا را برطرف ساخته است. | در مواردی که دبی کم تا متوسط در فشار پایین نیاز می باشد، کاربرد دارند. | |
به دلیل دارا بودن سرعت دورانی پایین، کم صدا هستند. | ||
احتمال ایجاد اضافه بار بیشتر از دیگر فن ها وجود دارد. | ||
با افت فشار توان مصرفی این فن ها به صورت پیوسته افزایش می یابد. | ||
رادیال شکل شماره ۲ |
قابلیت پوشش پره ها، مقاومت به خوردگی و سایش را در این نوع فن افزایش می دهد. | برای مصارف با دبی پایین تا متوسط در فشار بالا مناسب می باشند. |
دارای عملکرد مطمئن و بهینه حتی در لرزش های ناشی از وضعیت واماندگی هستند. | دارای قابلیت جابجایی جریان سیال همراه با ذرات درشت، گرد و غبار، براده های چوب یا آهن هستند. | |
ایرفویل شکل شماره ۳ |
بیشترین بازدهی را در بین فن های سانتریفیوژ دارند. | در مواردی که جریان هوا آلودگی ندارد. |
زاویه برخورد بالک با جریان سیال کم است. | به دلیل خاصیت این فن ها در عدم تحمیل اضافه بار بر الکتروموتور، غالبا در مواردی که دبی بالا مورد نیاز است به کار می روند. | |
صدای کمتری نسبت به سایر فن های سانتریفیوژ دارند. | برای سیستم های با مقاومت متغیر به دلیل عدم وجود منطقه واماندگی بر روی منحنی این فن ها مناسب می باشند. | |
استحکام مکانیکی بالا باعث قابلیت این فن ها در تولید فشارهای بالا می گردد. | ||
بکوارد شکل شماره ۳ |
انحنای پره در خلاف جهت گردش پروانه می باشد. | در سیستم های گرمایش، تهویه و هواساز کاربرد دارند. |
در دبی بالا افت عملکرد دارند. | در مواردی که به دلیل خوردگی و سایش امکان استفاده از پروانه های ایرفویل وجود ندارد از این نوع پروانه استفاده می گردد. | |
بازدهی بالاتری نسبت به پروانه های فوروارد و رادیال دارند. |